Сұрақ: Бисмиллаһ айтудың үкімі қандай?

Жауап: Айтылатын жерге байланысты бисмиллаһтың үкімі өзгереді. Бірнеше мысал келтірейік:

Бисмиллаһ айту парыз болған жерлер: Мал сойып жатқанда Бисмиллаһ айту парыз болып табылады.

1. Алдымен жүнiптiктен немесе дәретсiздiктен тазалану үшiн ниет етiледi. Тәйәммуммен намаз оқу үшiн тек қана тәйәммумға ниет ету жеткiлiктi емес. Ғибадатқа, мысалы, жаназа намазы, тиләует сәждесiн жасауға немесе дәрет, ғұсыл үшiн тәйәммум алуға ниет ету керек. Тәйәммумға ниет етерде дәрет не ғұсылға бөлек ниет ету керек.

1. Дәретсiз кісі шәкiртiне үйрету мақсатында тәйәммум алуды көрсетсе ол дәрет алған болып есептелмейді және намаз оқи алмайды.

2. Тәйәммуммен намаз оқу үшiн тек қана тәйәммумға ниет ету жеткiлiктi емес. Намаз үшiн де ниет ету керек. ...

Имам Жафар Садық хазіреттері жолда кетіп бара жатып бір яһуди ғибадатханасын көрді. “Бәлкім мұсылман болар” деген оймен насихат айту үшін ғибадатхананың есігінің алдына келді. Есік жабық еді. Дауыстап еді яһуди жауап беріп, біраз күттіріп барып ашты. Имам Жафар Садық хазірет ішке кірген соң яһудиден былай деп сұрады:

- Жауап бергеніңде неге есікті дереу ашпадың?

1. Дәрет алатын кезде мына дұға оқылады; Бисмиллаһил-азым. Уәлхамду лиллаһи алә динил Ислам уә алә тәуфиқул иман. Әлхамду лиллаһиллази жәаләл маә тахуран уә жәаләл исламә нуран 1”. Сосын екі қол бiлекке дейiн үш рет жуылады.

2. Оң қолымен ауызды шайғанда мына дұға оқылады: “Аллаһуммасқини мин хауди нәбийкә кәсән лә азмәу бәдәһу әбәдән 2.”

3. Оң қолымен мұрынға үш рет су алынып, сол қолымен сiңбiрiп мұрынды тазалайды. Мұрынға су алғанда: “Аллаһуммә арихни рахатәл жәннәти уәр-зуқни мин ниәмиха. Уә лә турихни райихатән-нар 3.”

Тәйәммум топырақпен тазалану деген сөз. Дәрет немесе ғұсыл алу үшiн су табылмаса немесе су болса да қолдануға мүмкіндік болмаған жағдайда таза топырақ, құм және тас сияқты таза нәрсемен ханафи мазһабында тәйәммум етiледi.

Тәйәммум дәрет және ғұсыл үшiн үлкен жеңiлдiк. Дiнiмiзде топырақпен тәйәммум алу сумен дәрет алу сияқты. Дiнiмiз лас нәрселердi топырақпен тазалаудың мүмкiн екендiгiн бiлдiрген.

Мәсiһ - сипау деген мағына бередi. Мәсiһтің екі түрі бар:

1. Мәсiге мәсiһ тарту:

Мәсi - аяқтың жуылуы парыз болған жерлердi жауып тұратын су өткiзбейтiн аяқ киiм. Мәсi үлкен болып бармақтар мәсiнiң ұшына жетпей тұрса және мәсiһ сол бос жердің үстіне тартылса дұрыс болмайды. Мәсi жол жүргенде мықты, әрі бекем және аяққа шақ болуы керек.

Табаны мен аяқтың үстi немесе тек табаны терiмен қапталып тiгілген шұлыққа мәсiһ тартуға болады. Қалың, мықты болып, жүргенде төмен түспейтiн қатты шұлыққа мәсiһ тартуға болады.

Дәреттiң сүннеттерi он сегiз:

1. Дәретті “Бисмиллаһ” деп бастау.

2. Әуелi екі қолды бiлекпен қоса үш рет жуу.

3. Ауызды үш рет сумен шаю. Бұны Мазмаза деп атайды.

4. Мұрынды да үш рет сумен шайып сіңбіру керек. Бұны Истиншақ деп атайды.

Дәреттiң әдептерi жиырма сегiз:

Әдеп - орындалған жағдайда сауап, орындалмаған жағдайда күнә болмаған амалдар. Ал сүннеттi орындаған жағдайда сауап, орындамаған жағдайда тәнзихан мәкрух болады. Әдепті мәндуб және мустахаб деп те атайды. Дәреттiң әдептерi:

1. Уақыт кiрместен бұрын дәрет алып намазға дайындалу. (Үзірлі болғандар уақыт кірген соң алады)

2. Іш дәрет алғанда қыблаға оң немесе сол жағымен қарап отыру. Дәрет сындырғанда қыблаға қарай алдымен немесе артымен отыру тахримән мәкрух болады.

Дәретте тыйым салынған жағдайлар он екi. Бұларды орындаған жағдайда харам немесе мәкрух болады. Олар:

1. Дәрет сындырған кезде қыблаға алдын не артын қарату.

2. Дәрет алу үшін бiреудің қасында әурет жерiн ашу харам болады.

3. Оң қолымен әурет жерiн жууға болмайды.